Top 6 điều thú vị về giải ngân hà

 Từ "nhà" có rất nhiều ý nghĩa. Với một số người, "nhà" đơn giản là ngôi nhà nơi họ sống. Với một nghĩa rộng hơn, "nhà" chính là Trái Đất - một hành tinh trong vũ trụ, nơi loài người sinh sống và tồn tại. Thực tế, chúng ta đang sống trong một thứ rộng lớn hơn nhiều, rộng lớn tới mức mà khó có thể hiểu rõ rằng về nó. Chắc bạn đang nghĩ đến vũ trụ, còn cái tôi muốn nói đến chính là Thiên Hà thôi. Một đám mây rộng lớn, hợp bởi rất nhiều bụi vũ trụ, nhiều ngôi sao cũng như hành tinh trong đó. Thiên Hà mà tôi đang nhắc tới chính là Milky Way - Dải Ngân hà của chúng ta.

1. Dải Ngân hà là?

Dải Ngân hà còn được biết đến với tên gọi như Sông Ngân, Thiên Hà hoặc Tinh Hà.

Ngân hà thực chất là thiên hà xoắn ốc chặn ngang. Bao gồm hệ Mặt Trời nằm trong đó với khoảng 100 - 400 tỉ ngôi sao cùng hơn 100 tỉ hành tinh khác nhau. Việc xác định con số chính sác vô cùng khó khăn bởi có rất nhiều ngôi sao có khối lượng nhỏ, hơn nữa chúng tạp trung chủ yếu ở trung tâm ngân hà và trải dần ra ngoài rìa mà không theo quy tắc nào hết.

Ngân hà là một dải ánh sáng huyền ảo bắt nguồn từ sao Tiên Hậu (phía Bắc) đến sao Nam Thập Tự (phía Nam). Trung tâm của dải Ngân hà sáng rõ nhất ở chòm sao Nhân Mã - Sagittarius.

2. Nguồn gốc về Dải Ngân hà

Bạn có thật sựu thắc mắc tại sao Ngân hà gọi là Milky Way không? Truyền thuyết kể lại rằng, thần Zeus đã bế Hercules - con trai của mình bú trộm sữa của Hera để bất tử. Thế nhưng nữ thần chợt tỉnh dậy làm văn tung tóe dòng sữa lên bầu trời. Kể từ đó dải Ngân hà có tên là Milky Way.

Còn lý giải xuất phát trừ Trung Quốc, người xưa kể rằng vào đêm trời quang mây tạnh, khi ngước lên bầu trời thấy dải màu trắng gồm hàng loạt ngôi sao lối đuôi nhau tạo thành. Người Trung Hoa liên tưởng đến dòng sông bắt ngang trên trời và gọi tên là Ngân Hà.

3. Sự hình thành của dải Ngân hà

Vũ trụ thời kỳ sơ khai chỉ là các đám khí gas Heli và Hydro trôi lơ lửng. Sau đó chúng bắt đầu liên kết với nhau để tạo thành các vùng cô đặc. Các phản ứng hạt nhân xảy ra đã hình thành nên các ngôi sao. Nhiều ngôi sao liên kết với nhau tạo thành vùng khí cô đặc hơn nữa.

Vùng khí cô đặc do ngôi sao tạo ra hấp dẫn nhau tạo nên Quần thể tinh cầu cổ xưa nhất trong vũ trụ. Từ ngôi sao đầu tiên, chỉ sau vài tỷ năm, khối lượng của nó lớn mạnh và tự quay quanh.

Song song với việc hình thành sao mới thì các sao già dần chết đi và dẫn đến vụ nổ siêu tân tinh. Những vụ nổ này tạo ra lượng vật chất hết sức dồi dào hòa quyện đám khí gas ban đầu.

Những ngôi sao trẻ hơn với thành phần là nguyên tố nặng hơn xuất hiện. Quá trình này diễn ra liên tục không ngừng nghỉ cho đến ngày nay. Từ đó, Trái Đất và hành tinh khác được tạo nên.

Khối lượng tăng lên kết hợp cùng việc tự quay quanh trục khiến cho hình dạng của khối cầu thay đổi. Lượng vật chất trong Ngân hà chủ yếu đến từ thiên hà khác. Tuy nhiên trong nghiên cứu khoa học mới nhất chỉ ra tốc độ sao mới trong Ngân hà được sản sinh ra ngày càng thấp. Bởi môi trường khí gas đang dần cạn kiệt. Ước tính khoảng 5 tỉ năm nữa, quá trình sản sinh sao mới mới dùng hẳn.

4. Đắc điểm của dải Ngân hà

• Là thiên hà lớn thứ hau ở nhóm Địa phương so với đường kinh ước lượng khoảng 100.000 đến 180.000 năm ánh sáng. So sánh với Hệ Mặt trời là một đồng xu thì Ngân hà là một lục địa lớn.
• Trung tâm Ngân hà được phình rộng ra và chúng được bao quanh bởi 2 cánh tay xoắn ốc lớn Perseus và Sadittarius.
• Chưa thể kết luận chính xác khối lượng của Ngân hà. Tuy nhiên Ngân hà chue yếu là vật chất tối đầy bí ẩn đi cùng ngôi sao và đám gas vũ trụ.
• Khoảng cách Trung tâm Ngân hà đến Mặt trời là khoảng 27.700 năm ánh sáng.
• Tâm của dải Ngân hà là Sagittarius A* - đây là lỗ đen siêu nặng với khối lượng gấp khoảng 4 triệu lần so với Mặt trời.
• Ngân hà luôn xoay quanh lõi của mình với tốc độ khoảng 600km/s. Những cách tay xoắn ốc của Ngân hà cũng không ngừng di chuyển nên có thể nói tất cả hành tinh đều di chuyển.
• Ngân hà chứa nhiều ngôi sao cổ đại của Vũ trụ với tuổi đời tương tự sau vụ nổ Big Bang.
• Dựa trên việc so sánh hàm lượng phóng xạ, nhà khoa học dự đoán dải Ngân hà có độ tuổi khoảng 13.600 ± 800 triệu năm.

5. Phân biệt giải Ngân hà và Thiên hà

Ngân hà và Thiên hà là những khái niệm quen thuộc trong giới khoa học và nhiều người nhầm tưởng, chùng là một. Đó là một sai lầm.

Thiên hà một hệ thống cực lớn gồm thiên thể và vật chất kết nối với nhau thông qua lực hấp dẫn. Vũ trụ bao la có hàng trăm triệu thiên hà khác nhau và chưa được thống kê hết. Dải Ngân hà thực chất chỉ là tên của một Thiên hà cụ thể. Gần dải Ngân hà còn có thiên hà Tiên Nữ với khoảng cách 2.5 triệu năm ánh sáng. Nhà thiên văn học Edwin Hubble phát hiện được giải Ngân hà độc lập Andromeda chứa tinh cầu Trái Đất vào năm 1924.

Về hình dạng của Ngân hà và Thiên hà cũng hoàn toàn khác nhau. Dải Ngân hà được xác định xoắn ốc trong khi Thiên hà có thể tồn tại ở dạng khác như dị thường, elip. Thiên hà vẫn là bí ẩn đang chờ đợi các nhà khoa học tiếp tục khám phá.

6. Vị trí của Hệ Mặt trời nằm trong giải Ngân hà

Hệ mặt trời của chúng ta thuộc vùng định cư của sông Ngân và thuộc rìa nhánh Lạp Hộ. Tính từ tâm của Ngân hà, Hệ mặt trời cách khoảng 26,4 ± 1,0 nghìn năm ánh sáng (tương ứng với 8,09 ± 0,31 kpc).

Một năm Thiên hà tương ứng khoảng 240 triệu năm. Tính đến nay, Mặt trời đã quay được khoảng 18 - 20 vòng quỹ đạo và chỉ 1/1250 vòng từ khi loài người xuất hiện.

Tốc độ quay của Hệ Mặt trời rơi vào khoảng 220km/s ứng với 0.073% tốc độ ánh sáng. Theo tính toán, Mặt Trời phải mất đến 1400 năm mới di chuyển được 1 năm ánh sáng.

Giờ thì bạn đã nắm vững những kiến thức về dải Ngân hà của chúng ta đúng không nào? Bạn còn thắc mắc gì không nào?